Od zeszłego roku stopniowo wchodzą w życie kolejne zmiany przepisów wprowadzone ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Wraz z nadejściem nowego roku zaczęły obowiązywać kolejne nowe przepisy. Wybrane dwie zmiany prezentujemy poniżej.

Dyżury aptek ogólnodostępnych

Na dobry początek, już z dniem 1 stycznia 2024 r., zmieniły się zasady dyżurowania aptek (regulacja ta nie dotyczy punktów aptecznych). Dotychczasowe nieodpłatne dyżury zostały zastąpione przez dyżury odpłatne. Dyżury finansowane będą albo z budżetu powiatu (dotyczy aptek prowadzonych w miastach będących siedzibami powiatu, które przekraczają 40 tysięcy mieszkańców) albo przez Narodowy Fundusz Zdrowia (dotyczy aptek prowadzonych w miastach będących siedzibami powiatu, które nie przekraczają 40 tysięcy mieszkańców), przy czym NFZ zapłaci tylko za dyżury wyznaczone zgodnie z wprowadzonymi do ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne definicjami dyżurów, zgodnie z którymi:

1. dyżur w dzień wolny od pracy – jest to dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną w niedzielę lub dzień wolny od pracy bez przerwy przez kolejne 4 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 10.00 a 18.00;
2. dyżur w porze nocnej – jest to dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne 2 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 19.00 a 23.00.

Dyżury pełnione w godzinach innych niż wymienione w ustawie będą opłacane z budżetu powiatu, oczywiście jeśli zostaną uchwalone przez zarząd powiatu lub prezydenta miasta na prawach powiatu.

Jak będą wyznaczane dyżury? Grafiki dyżurujących aptek będą przygotowywane w oparciu o harmonogramy pracy aptek, zgłaszane do władz powiatu lub prezydenta miasta. Zgodnie z nimi powiat ustali obszary, gdzie dostęp pacjentów do leków w porach wyjątkowych jest niewystarczający i wyznaczy dyżurujące apteki. W celu realizacji tego założenia, prowadzący apteki obowiązani są do dnia 31 stycznia 2024 r. do przedstawienia rozkładu godzin pracy swojej apteki na dany rok, w kolejnych latach obowiązek ten będzie musiał być wypełniony do końca września. Zmiany w tych harmonogramach muszą również być zgłaszane, i to z co najmniej 30-dniowym wyprzedzeniem.

Zatem, gdy praca aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu, którego siedzibą jest miasto liczące nie więcej niż 40 tys. mieszkańców, zgodnie z ich rozkładami godzin pracy nie gwarantuje zaspokojenia potrzeb ludności w zakresie dostępu do leków w porze nocnej i w dniach wolnych od pracy, zarząd powiatu wyznaczy, w drodze uchwały (a prezydent miasta w drodze zarządzenia), aptekę ogólnodostępną do pełnienia dyżurów. Uchwała jest wydawana na okres jednego roku kalendarzowego i określa dni oraz godziny pełnienia dyżurów przez aptekę ogólnodostępną prowadzoną przez określonego przedsiębiorcę.

Zarząd powiatu (prezydent miasta) poinformuje podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne, co najmniej na 21 dni przed dniem wydania ww. uchwały, o potrzebie wyznaczenia apteki ogólnodostępnej do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy, wskazując dni i godziny, w jakich mają być pełnione te dyżury. W odpowiedzi, podmiot prowadzący aptekę może zgłosić gotowość do pełnienia dyżurów we wskazanych przez siebie dniach i godzinach zgodnych z dniami i godzinami określonymi w przedmiotowej informacji, w ciągu 7 dni od daty jej otrzymania. Aby usprawnić komunikację między powiatem, a aptekami, ustawodawca wprowadził formę elektroniczną dla ww. korespondencji.

Skąd ta zmiana? Ustawodawca tłumaczy ją zachęceniem aptek do pełnienia dyżurów, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, co ma poprawić dostępność asortymentu aptecznego w porach wyjątkowych. Prawodawca chce tym samym poprawić opłacalność pełnienia dyżurów, zwłaszcza na mniej zaludnionych obszarach, a tym samym zachęcić apteki do ich pełnienia. Raczej nie będą to krocie, bowiem za godzinę dyżuru apteka otrzyma 3,5% minimalnego wynagrodzenia, czyli w okresie od 1 stycznia 2024 r. będzie to 148,47 zł, a od 1 lipca 2023 r. 150,50 zł. Wynagrodzenie to zostanie zapłacone w terminie 15 dni od otrzymania przez organ od apteki zestawienia godzin dyżurów odbytych w danym okresie rozliczeniowym.

Jakie będą konsekwencje za niepełnienie ustalonego dyżuru? Jeśli apteka nie pełniła dyżuru albo pełniła go w wymiarze mniejszym, niż zostało wyznaczone, podmiot prowadzący aptekę ma obowiązek zwrotu dotychczas otrzymanego wynagrodzenia ryczałtowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty.

System obliczy ilość leku stosowanego przez pacjenta ponad 120 dni

Od 18 sierpnia 2023 r. obowiązuje już przepis, mówiący, że w przypadku realizacji recepty elektronicznej pacjent od dnia realizacji recepty może otrzymać maksymalnie ilość produktu leczniczego (środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego) niezbędną pacjentowi do 120-dniowego okresu stosowania wyliczonego na podstawie określonego na recepcie sposobu dawkowania. Wprowadzono przy tym regulację, że w przypadku gdy na recepcie przepisano ilość większą niż do 120-dniowego stosowania, kolejną ilość produktu leczniczego (środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego) niezbędną do następnego 120-dniowego okresu stosowania pacjent może otrzymać po upływie 3/4 okresu, na który zrealizował receptę.

W związku z powyższymi przepisami, od dnia 1 marca 2024 r. wchodzi w życie przepis regulujący, iż obliczenia ilości produktu leczniczego (środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego) przeznaczonego do wydania pacjentowi na okres dłuższy niż 120 dni dokonuje system teleinformatyczny, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, czyli Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępnienia Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych.