Nowe przepisy

Od 1 stycznia 2025 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące Polskiej Klasyfikacji Działalności („PKD”). Zmiany te nastąpiły na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2024 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD, „PKD 2025”)[1], które uchyliło obowiązujące do tej pory Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD, „PKD 2007”)[2]. Nowe przepisy w zasadniczy sposób zmieniły dotychczasowy zakres grup, klas i podklas klasyfikacji działalności, niesie to ze sobą nowe możliwości, jak i obowiązki dla przedsiębiorców.

Zakres zmian

W nowym PKD znajdziemy 72 nowe kody działalności, m.in.:

1) Wprowadzono wiele nowych rodzajów pośrednictwa:

• „Działalność brokerów i agentów w zakresie energii elektrycznej i gazu ziemnego”,
• „Pośrednictwo w zakwaterowaniu”,
• „Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami”,
• „Pośrednictwo w zakresie prowadzenia kursów i korepetycji”.

2) Dotychczas istniejącą sekcję „Informacja i komunikacja” podzielono na dwie:

• „Działalność wydawnicza i nadawcza oraz związana z produkcją i dystrybucją treści”,
• „Działalność usługowa w zakresie telekomunikacji, programowania komputerowego, doradztwa, infrastruktury obliczeniowej oraz pozostała działalność usługowa w zakresie informacji”.

3) Utworzono nowe klasy w ramach sekcji „Przetwórstwo przemysłowe”:

• „Produkcja drzwi i okien z drewna”,
• „Produkcja paliw stałych z biomasy roślinnej”.

4) W sekcji „Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych” utworzono nowe klasy:

• „Magazynowanie energii elektrycznej”,
• „Magazynowanie paliw gazowych w ramach usług zaopatrzenia sieciowego”.

5) Usunięto grupę „Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków” oraz klasę „Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków”.

6) W dziale „Roboty budowlane specjalistyczne” utworzono nowe grupy:

• „Wykonywanie specjalistycznych robót budowlanych w zakresie budowy budynków”,
• „Roboty budowlane specjalistyczne w zakresie inżynierii lądowej i wodnej”,
• „Pośrednictwo w zakresie usług budowlanych”.

Powyższe zmiany są jedynie przykładowe. Zasadniczo w każdej dotychczasowej sekcji dokonano mniej lub bardziej istotnych modyfikacji. W praktyce więc w każdym sektorze działalności może zajść potrzeba do dokonania aktualizacji PKD używanego przez przedsiębiorcę.

Okres przejściowy

Wejście nowych przepisów nie powoduje natychmiastowego obowiązku dokonania zmian w zakresie swojego PKD. Prawodawca zdecydował bowiem, że kody PKD sprzed 1 stycznia 2025 r. będą mogły być w dalszym ciągu stosowane aż do 31 grudnia 2026 r., czyli przez najbliższe dwa lata. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której podmiot jako jeden z kodów PKD wskazał kod 93.29.Z[3] (wg starego oznaczenia PKD 2007: „Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna”), wówczas kod ten będzie stosowany, jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 2025 r.

Jeśli chodzi o przepisy proceduralne, to do wniosków o wpis w CEIDG lub w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarski narodowej, złożonych przed dniem wejścia w życie PKD 2025, stosuje się przepisy dotychczasowe. Natomiast do postępowań o wpis w KRS albo o zmianę wpisu, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie PKD 2025, stosuje się przepisy PKD 2025.

Czy wprowadzenie zmian w PKD jest obowiązkowe dla przedsiębiorców?

Zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej[4] („Ustawa”) podmioty gospodarki narodowej (czyli de facto wszyscy przedsiębiorcy) mają obowiązek stosowania klasyfikacji PKD. Błędne jej określenie zazwyczaj nie prowadzi do daleko idących skutków. Niemniej, w niektórych sytuacjach niezastosowanie się do nałożonego obowiązku może skutkować poniesieniem negatywnych konsekwencji.

Trzeba mieć bowiem na uwadze art. 56 Ustawy, zgodnie z którym za przekazanie danych statystycznych niezgodnych ze stanem faktycznym grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat. Z kolei, na podstawie art. 57 Ustawy można wymierzyć karę grzywny podmiotowi odmawiającemu wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym.

Rozporządzenie wprowadzające PKD 2025 przewiduje również mechanizm automatycznego przeklasyfikowania działalności podmiotów, których wpisy nie zostały dostosowane do nowych wymogów do 31 grudnia 2026 r. Oznacza to, że przez okres przejściowy nie ma potrzeby składania wniosku o zmianę wpisu. W celu zapewnienia jak największej precyzyjności przewidziano specjalne klucze interpretacyjne, niemniej na ten moment nie wiemy dokładnie na czym będą one finalnie polegać lub czy nie zostaną zmienione przez najbliższe dwa lata.

Podsumowanie

Wprowadzenie nowych przepisów o PKD jest krokiem w kierunku urealnienia stanu prawnego do zmieniających się realiów życia gospodarczego. Zakres zmian jest szeroki, jednakże wydaje się, że przewidziano odpowiednio długi czas do dostosowania się do nich. Dodatkowo niewywiązanie się z obowiązku przez najbliższe dwa lata nie powinno skutkować negatywnymi konsekwencjami, z uwagi na automatyczny proces dostosowania PKD dla każdego podmiotu.

Niemniej, zmiana swojego PKD może okazać się, w zależności od danej sytuacji, korzystna dla przedsiębiorcy, np. pod względem podatkowym lub ułatwić kontakt z administracją publiczną, czego najlepszym przykładem były tzw. tarcze COVID-owe, w ramach których środki publiczne były przydzielane, zgodnie z zadeklarowanym przez przedsiębiorcę PKD[5]. Za szybszą zmianą PKD przemawia również fakt, iż automatyczny proces przeklasyfikowania przedsiębiorcy po okresie przejściowym może okazać się niewystarczająco dokładny i skutkować błędnym oznaczeniem wykonywanej działalności, w szczególności mając na uwadze, że klucz interpretacyjny przyjęty przez ministerstwo oraz sam system, który będzie w tym celu używany nie są powszechnie dostępne. Co więcej, odpowiednie zaklasyfikowanie prowadzonej działalności, zgodnie z nowymi przepisami, sprzyja pewności obrotu i daje możliwość poznania w szybki sposób głównej specjalizacji swojej działalności potencjalnym kontrahentom.

[1] Dz. U. poz. 1936.

[2] Dz. U. Nr 251, poz. 1885 z późn. zm.

[3] Aktualnie są to dwie nowe podklasy, tj. 93.29.A „Działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni” oraz 93.29.B „Pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana”.

[4] t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1799.

[5] Zob. np. art. 15zs¹ oraz 15zs² Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 340 z późn. zm.).