Rozporządzenie MiCA (The Markets in Crypto-Assets Regulation) ustanowiło jednolite dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej ramy prawne dla rynku kryptoaktywów. Na jego mocy uregulowane zostały wymogi dla podmiotów świadczących usługi związane z kryptoaktywami i ich emitentów, a dotyczące oferty publicznej i dopuszczania do obrotu na platformie obrotu kryptoaktywów oraz wymogi w odniesieniu do dostawców usług w tym zakresie. 

Rządowy projekt ustawy o rynku kryptoaktywów („Projekt”), rzekomo deregulacyjny, mający na celu zapewnienie stosowania ww. rozporządzenia MiCA skierowano w lipcu br. do I czytania na posiedzeniu Sejmu RP. To pierwszy kompleksowy akt prawny w naszym kraju regulujący tę materię, jednak w imieniu Konfederacji Korony Polskiej na posiedzeniu w dniu 22 lipca 2025 r. złożony został wniosek o odrzucenie Projektu.

Kluczowe założenia Projektu, czyli o nadzorze nad rynkiem kryptoaktywów

W pierwszej kolejności wyjaśnijmy, że „kryptoaktywo” rozumiane jest w sposób tożsamy z wynikającym z rozporządzenia MiCA, a zatem jako cyfrowe odzwierciedlenie wartości lub prawa, które da się przenosić i przechowywać w formie elektronicznej z wykorzystaniem technologii rozproszonego rejestru lub podobnej technologii (art. 3 ust. 1 pkt 5 MiCA). Jak wskazuje Rada Ministrów, 20% osób korzystających w naszym kraju z rynku kryptoaktywów zostało na różne sposoby oszukanych.

Stąd też w celu zapewnienia ochrony posiadaczom kryptoaktywów oraz klientom dostawców usług państwa członkowskie UE zobowiązane zostały do wyznaczenia organu właściwego do realizacji obowiązków wynikających z rozporządzenia MiCA. W konsekwencji nadzór nad rynkiem kryptoaktywów sprawować miałaby w naszym przypadku Komisja Nadzoru Finansowego („KNF”). 

Wśród jej uprawnień:

• przeprowadzanie kontroli działalności emitentów tokenów powiązanych z aktywami lub tokenów będących e-pieniądzem, oferujących, osób ubiegających się o dopuszczenie do obrotu kryptoaktywów oraz dostawców usług w ich zakresie,
• udzielanie i cofanie zezwoleń, o których mowa w rozporządzeniu MiCA,
• blokada rachunku kryptoaktywów lub rachunku pieniężnego oraz wstrzymanie transakcji w celu zapobieżenia wykorzystywaniu informacji poufnej lub manipulacji lub jej usiłowaniu na rynku kryptoaktywów,
• prowadzenie Rejestru domen internetowych wykorzystywanych do prowadzenia działalności naruszającej przepisy rozporządzenia 2023/1114 i dokonywanie w nim wpisów:

• domen internetowych wykorzystywanych do prowadzenia działalności w zakresie kryptoaktywów bez wymaganego prawem zezwolenia albo posiadania innego uprawnienia na podstawie przepisów rozporządzenia 2023/1114,
• domen internetowych wykorzystywanych do prowadzenia działalności naruszającej ww. przepisy w inny sposób, jeżeli jest to niezbędne do zapobieżenia ryzyku wyrządzenia poważnych szkód interesom klientów lub posiadaczy kryptoaktywów, w przypadku braku innych skutecznych środków prowadzących do zaprzestania naruszenia,

przy czym przedsiębiorca telekomunikacyjny świadczący usług dostępu do sieci Internet zobowiązany byłby do nieodpłatnego uniemożliwienia dostępu do stron internetowych wykorzystujących nazwę domeny internetowej wpisanej do Rejestru oraz nieodpłatnego przekierowania połączeń odwołujących się do nazwy domeny internetowej wpisanej do Rejestru do strony internetowej prowadzonej przez KNF, zawierającej m.in. ostrzeżenie o ryzyku wyrządzenia poważnych szkód interesom klientów lub posiadaczom kryptoaktywów,

• nakazanie oferującemu lub emitentowi tokenów powiązanych z aktywami lub tokenów będących e-pieniądzem wstrzymanie rozpoczęcia oferty publicznej kryptoaktywów albo przerwanie jej biegu, jak i zakazanie im rozpoczęcia oferty publicznej kryptoaktywów albo dalszego jej prowadzenia,
• publikacja na koszt oferującego lub emitenta tokenów powiązanych z aktywami lub tokenów będących e-pieniądzem informacji o niezgodnym z prawem działaniu w związku z ofertą publiczną kryptoaktywów,
• nakładanie kar pieniężnych,
• zakazanie pełnienia funkcji członka zarządu, rady dyrektorów lub funkcji kierowniczych w podmiotach będących dostawcami usług w zakresie kryptoaktywów osobie odpowiedzialnej za naruszenie, jak i wystąpienie do właściwego organu dostawcy usług z wnioskiem o odwołanie członka zarządu lub rady dyrektorów w przypadku poważnego charakteru naruszenia.

Pozostałe założenia Projektu

Prowadzenie działalności w omawianym sektorze wiązać miałoby się z koniecznością uzyskania odpowiedniego zezwolenia podlegającego opłacie nie większej niż równowartość w złotych kwoty 4500 euro. Oprócz tego dostawca usług w zakresie kryptoaktywów wnosić miałby roczną wpłatę na pokrycie kosztów nadzoru nad rynkiem kryptoaktywów ustalaną na podstawie średniej wartości przychodów ogółem w okresie ostatnich trzech lat obrotowych poprzedzających rok, za który wpłata jest należna, w wysokości nie większej niż 0,4 % tej średniej, jednak nie mniejszej niż równowartość w złotych kwoty 500 euro.

Dostawca usług w zakresie kryptoaktywów świadczyć mógłby je dopiero na podstawie umowy o świadczenie tej usługi zawartej z klientem oraz regulaminu świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów. Przy tym minimalne wymagania w jego zakresie może określić w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw instytucji finansowych.

Projekt zawiera również szereg obowiązków informacyjnych, m.in. wymóg przekazywania KNF przez emitentów tokenów powiązanych z aktywami i emitentów tokenów będących e-pieniądzem czy dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, dla których Rzeczpospolita Polska jest macierzystym państwem członkowskim informacji dotyczących prowadzonych przez nich działalności, ich sytuacji finansowej oraz zdarzeń, które mogą mieć wpływ na ich działalność.

Natomiast określone działania, takie jak przykładowo nieuprawione prowadzenie działalności związanej ze świadczeniem usług w zakresie kryptoaktywów, zagrożone zostały grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności.

Ponadto, likwidacji po upływie 9 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy ulec ma rejestr działalności w zakresie walut wirtualnych funkcjonujący od 2021 r. W świetle art. 143 ust. 3 MiCA dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, którzy świadczyli swoje usługi zgodnie z obowiązującym prawem przed dniem 30 grudnia 2024 r. mogą w dalszym ciągu świadczyć swoje usługi do dnia 1 lipca 2026 r. lub do momentu uzyskania przez nich zezwolenia zgodnie z art. 63 (lub odmowy udzielenia go im).

Z kolei w Projekcie przewidziano możliwość świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów na dotychczasowych zasadach, nie dłużej jednak niż przez:

• 4 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy,
• 9 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, jeżeli przed upływem 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy dany podmiot złożony kompletny wniosek o wydanie tego zezwolenia i otrzyma powiadomienie o kompletności wniosku, o którym mowa w art. 63 ust. 4 MiCA.

Uwagi końcowe

Ustawa miałaby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Niewątpliwie opóźnienia we wdrożeniu przepisów dotyczących działalności na rynku kryptoaktywów stanowi zagrożenie nadużyciami na rynku finansowym. Mając jednak na względzie burzliwe dyskusje wynikające chociażby z obaw odnośnie do możliwości udźwignięcia ciężarów regulacyjnych (w szczególności w kontekście sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw) spodziewać się można jeszcze wielu zmian w celu odnalezienia kompromisu w walce o zapewnienie ochrony uczestnikom rynku kryptoaktywów.