13 września br. Sejm przyjął nowelizację kodeksu postępowania cywilnego^[1] („KPC”) („Nowelizacja”), która w ramach deregulacji wprowadza zmianę dotychczasowej zasady, nadając priorytet licytacjom elektronicznym w egzekucji z nieruchomości. W nowym stanie prawnym licytacje tradycyjne będą przeprowadzane wyłącznie na żądanie wierzyciela. Jak argumentuje Rząd, przyjęta zmiana ma na celu zwiększenie skuteczności licytacji (poprzez dotarcie do szerszego kręgu potencjalnych licytantów), przy jednoczesnym polepszeniu ochrony praw zarówno wierzycieli, jak i dłużników. 15 września br. ustawę przekazano Prezydentowi oraz Marszałkowi Senatu^[2].

Udział w e-licytacji w obecnym stanie prawnym 

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 986(2) § 1 KPC licytacja elektroniczna może zostać przeprowadzona jedynie na wniosek wierzyciela. Jeżeli wierzyciel takiego wniosku nie złoży, przeprowadzana jest licytacja publiczna. Tym samym, zgodnie z obowiązującymi przepisami, przeprowadzenie komorniczej licytacji elektronicznej odbywa się wyłącznie na wniosek wierzyciela, złożony po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania, z uwzględnieniem uregulowań przyjętych w art. 952 i 952(1) KPC^[3]. Z prawa tego nie może skorzystać dłużnik, który obecnie nie ma wpływu na wybór rodzaju przeprowadzanej licytacji^[4].

Zgodnie z art. 986(4) KPC ogłoszenie o licytacji elektronicznej jest umieszczane na stronie Krajowej Rady Komorniczej co najmniej dwa tygodnie przed jej rozpoczęciem. Niezależnie od złożenia wniosku, o którym mowa w art. 986(2) § 1 KPC, osoba mająca zamiar udziału w licytacji zobowiązana jest utworzyć indywidualne konto w systemie teleinformatycznym oraz uiścić rękojmię na rachunek bankowy komornika nie później niż na 2 dni robocze przed rozpoczęciem przetargu (art. 986(5) § 1 KPC).

Pierwszeństwo e-licytacji

Komentowana Nowelizacja nadaje priorytet licytacjom elektronicznym. W przypadku wejścia w życie zmian licytacja publiczna następowałaby jedynie na żądanie wierzyciela lub co najmniej jednego wierzyciela, gdy licytacja z nieruchomości odbywa się na zaspokojenie więcej niż jednego wierzyciela. 

Tym samym, w sytuacji, gdy wierzyciel nie złoży wniosku o przeprowadzenie licytacji w formie publicznej, każdorazowo przeprowadzana byłaby ona w formie licytacji elektronicznej (art. 1 pkt 1 Nowelizacji). Dodatkowo Nowelizacja zakłada uchylenie art. 986(2) § 2 KPC oraz zmianę art. 986(3) § 1 KPC. W brzmieniu Nowelizacji komornik będzie miał obowiązek powiadomienia z urzędu dłużnika, że licytacja odbędzie się w formie elektronicznej. Ponadto w takim zawiadomieniu komornik zobowiązany będzie wskazać nieruchomość lub część nieruchomości podlegającą sprzedaży oraz zawrzeć pouczenie o możliwości ustalenia przez dłużnika kolejności przeprowadzanej licytacji (art. 1 pkt 3 Nowelizacji). Nowelizacja przewiduje także przepis intertemporalny. Zgodnie z jej art. 2: „Do egzekucji z nieruchomości wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie planowanej nowelizacji stosowane mają być przepisy w brzmieniu dotychczasowym” (art. 2 Nowelizacji).

Postępująca informatyzacja sądowego postępowania egzekucyjnego katalizatorem zmian?

W ocenie Projektodawcy za wprowadzeniem proponowanych zmian przemawia postępująca elektronizacja sądowego postępowania egzekucyjnego oraz wzgląd na skuteczność egzekucji sądowej z nieruchomości. Zdaniem Rządu licytacje elektroniczne wykazują większą skuteczność niż te przeprowadzane w trybie publicznym. Jak podaje portal gov.pl, e-licytacje ułatwiają uzyskanie możliwie najwyższej ceny nieruchomości oraz znalezienie potencjalnych nabywców, co leży zarówno w interesie wierzyciela, jak i dłużnika. Dodatkowo licytacje przeprowadzane w formie elektronicznej są gwarantem transparentności postępowań, wykluczając zmowy między licytantami^[5]. 

Podkreślić trzeba, że komentowana Nowelizacja jest kolejnym rozwinięciem funkcjonującego systemu elektronicznych licytacji. Przepisy dotyczące możliwości sprzedaży nieruchomości w drodze komorniczej licytacji elektronicznej zostały wprowadzone do KPC we wrześniu 2021 r.

Prawnicy z Kancelarii Jabłoński Koźmiński posiadają doświadczenie w zakresie prowadzenia skomplikowanych spraw oraz doradztwa w obszarze prawa cywilnego (w tym rozwiązywania sporów, reprezentując klientów zarówno na etapie postępowania sądowego jak i egzekucyjnego). W przypadku pojawienia się jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości dotyczących tego zagadnienia serdecznie zapraszamy do kontaktu.

^[1] Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, Druk nr 1442. Autorzy opierają swoje rozważania na tekście ustawy w brzmieniu przekazanym do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu. Tekst Nowelizacji dostępny jest pod adresem: https://orka.sejm.gov.pl/opinie10.nsf/nazwa/1442_u3/$file/1442_u3.pdf [dostęp: 24 września 2025 r.].

^[2] https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=1442 [dostęp: 24 września 2025 r.].

^[3] H. Pietrzkowski [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie egzekucyjne. Artykuły 758-1095[1], wyd. VI, red. M. Dziurda, T. Ereciński, Warszawa 2025, art. 986(2).

^[4] J. Szachta [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 730-1217, red. J. Świeczkowski, Warszawa 2025, art. 986(2).

^[5] https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/e-licytacje-komornicze-nieruchomosci—z-ery-papierowej-do-cyfrowej [dostęp: 24 września 2025 r.].