W dniu 5 kwietnia 2024 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii opublikowało na stronie Rządowego Centrum Legislacji[1] projekt ustawy mającej na celu deregulację prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego[2]. W projekcie przewidziano wiele nowych pomysłów na zmianę szeroko pojętego prawa gospodarczego. Wśród nich pojawiły się także zmiany dotyczące mediacji w sprawach cywilnych i administracyjnych.
Mediacje w sprawach cywilnych
Zgodnie z aktualnymi planami Ministerstwa, jeżeli:
- w sprawach gospodarczych lub
- innych sprawach, w których stroną jest przedsiębiorca lub
- w sprawach zakresu prawa pracy z wyłączeniem niektórych spraw,
pozew nie zawiera informacji o próbie mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu albo wyjaśnienia przyczyn ich niepodjęcia, to sędzia przewodniczący kieruje strony do mediacji albo wzywa je do udziału w spotkaniu informacyjnym.
Innymi słowy, przy braku wskazania przez przedsiębiorcę informacji nt. próby polubownego rozwiązania sporu przewodniczący składu automatycznie kieruje strony do mediacji lub na spotkanie informacyjne.
Projektowane zmiany mają na celu „odciążenie” sądów powszechnych, a także popularyzację mediacji jako metody rozwiązywania sporów. Nie jest to pierwsze podejście polskiego rządu do wprowadzenia mediacji obligatoryjnej; podobne próby miały miejsce również w 2023 r., kiedy to złożono projekt analogicznej ustawy do Sejmu (poprzedniego rządu), jednak do tej pory oprócz samego wpływu nie podjęto żadnych dalszych kroków.
Mediacje w sprawach administracyjnych
W stosunku do mediacji w sprawach administracyjnych, zmiany Ministerstwa mają głównie na celu jej dalsze popularyzowanie. Planowane jest doprecyzowanie katalogu spraw, które mogą być załatwione w drodze mediacji, poprzez wskazanie, że są nimi m. in. sprawy rozstrzygane w ramach uznania administracyjnego.
Proponuje się również wyraźnie podkreślić, że zawiadomienie o możliwości przeprowadzenia mediacji może być dokonywane więcej niż raz oraz na każdym etapie postępowania. Jednocześnie, zwrócono uwagę, że nie zawsze takie zawiadomienie będzie odnosiło pozytywny skutek. Dlatego też zastrzeżono, że jeżeli organ administracji publicznej dojdzie do wniosku, że sprawa powinna być załatwiona jak najszybciej lub przeprowadzenie mediacji mogłoby prowadzić wyłącznie do przedłużania postępowania, to takiego zawiadomienia się nie dokonuje.
Uwagi praktyczne
Pomimo, że prace nad wprowadzeniem tego rozwiązania są na wczesnym etapie (proces opiniowania projektu przez instytucje wybrane przez Ministerstwo zmierza ku końcowi), to warto zapoznać się z tematyką mediacji odpowiednio wcześniej. Można zakładać, że tego typu projekty stanowią dopiero początek dalszego rozwoju mediacji w Polsce. Rzetelne i efektywne mediacje mogą znacząco skrócić czas rozwiązania sporu, a co najważniejsze – zaoszczędzić przez strony pieniądze niesłusznie zaangażowane w przewlekłe postępowania sądowe.
Autorzy
